Đổ lỗi cho cư dân mạng

Khi em bé gái 15 tuổi tự tử vì clip riêng tư bị phát tán trên internet, tôi đã đọc thấy rất nhiều ý kiến như “Đừng share nữa, hãy tha cho em ấy”, hay “đừng làm việc ác chỉ vì bấm nút share, like hay các comment tục tĩu”. Đổ lỗi cho cư dân mạng như một động cơ đẩy em bé vào chỗ chết là sai. Việc đổ lỗi này khiến cho mọi lí do đều trở nên dễ dàng, cứ như thể dân mạng gây ra mọi điều ác.

Trong một phỏng vấn tôi từng thực hiện với bác sĩ tâm lý về hành vi tình dục của các em gái và các em trai thiếu niên, bà nói: Cha mẹ Việt Nam đa số cực kỳ khó tính, kỹ lưỡng trong việc dạy con gái phải giữ gìn trinh tiết, thân thể, danh dự; nhưng cũng trong cùng gia đình đó, rất ít cha mẹ chịu dạy con trai mình phải tôn trọng danh dự, thân thể và sức khỏe người bạn gái.

Vâng, sự bảo vệ một chiều này được cấu tứ từ lối mòn trong hành xử về giới, nơi mọi phụ nữ sẽ bị nguyền rủa hoặc coi thường nếu thân thể của họ bị ai đó xâm hại, sử dụng, bêu riếu. Nhưng người đàn ông gây ra hành vi đó sẽ không bị phán xét, thậm chí còn được coi là chiến công trong những cuộc trò chuyện cùng giới, có thể thoải mái bầy hầy mà đối xử thô bỉ lỗ với người nữ trong quan hệ giường chiếu.

Hãy đặt giả định nếu cô bé không tự tử và vụ việc bị nghiêm trọng vì có người chết, liệu có bao nhiêu bạn trai đang nhởn nhơ tung clip sex ngoài kia sẽ dương dương tự đắc với “chiến công” của mình. Tình huống tương tự từng xảy ra với cô Hoàng Thùy Linh, cô phải tìm cách để lên được VTV nói xin lỗi, còn cậu bạn trai thì vẫn nhởn nhơ post Facebook và vui vẻ bên các bạn gái mới. Sự “truy cứu” của các câu chửi, lời bắt nạt chỉ dành cho nữ giới, không dành cho cả 2 người đã gây ra cái clip sex đó.

Sự bất bình đẳng trong hướng dẫn về hành xử giới tính này khiến các cậu trai mặc sức tung hoành trên mặt trận ái tình, sẵn sàng trốn chạy khi làm cho bạn gái có thai, và cũng bỉ ổi không kém khi luôn thủ sẵn clip sex để tấn công nếu cô gái bỏ rơi họ. Định kiến sau khi bị tung clip sex hướng thẳng đến nữ giới (có thể gây ra mất việc, bị đuổi học, bị hàng xóm xa lánh, xì xào), còn bạn trai thì nhởn nhơ vô ý như chỉ vừa chơi đùa trên cỏ.

Để thay đổi sự bất hạnh này, cha mẹ bắt đầu sẽ phải nói người đàn ông bé nhỏ của mình phải tôn trọng cô gái mà họ sẽ có quan hệ hệt như khi họ dạy con gái phải giữ kín thân thể mình , chứ không phải cố gắng đi kiếm cho ra một cô bồ ngon lành trinh tiết hay ngoan ngoãn sạch sẽ (bất chấp con trai mình đã “ăn bẩn” ở đâu).

Đổ lỗi cho hành vi share và chia sẻ clip sex thì có lẽ nên đổ tội cho cư dân toàn cầu ngày nào cũng chuyền tay nhau những bức hình khoe thân của Kim Kardasian hay những ảnh chặt đầu máu me của đội quân Hồi giáo IS.

Hành vi share và like là phản ứng tự nhiên của sự hiếu kỳ, đặc biệt với đề tài cấm kỵ, điển hình là chuyện tình dục, chính trị tại Việt Nam.

Không thể “phủi tay” 100% lỗi lầm của những người đang chia sẻ, nhưng coi đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến cái chết cũng đồng nghĩa với việc phủ nhận những giá trị mà social network và youtube đã tạo ra cho đời sống trên mạng.

Không có mạng xã hội, làm sao chúng tôi biết Hà Nội bị chặt 6700 cây, làm sao ta biết có những người hoạt động vì ý kiến của họ đang bị tấn công, đánh đập. Đừng đổ lỗi cho các ý tưởng tuyệt vời đã làm thế giới này tốt đẹp hơn bằng công nghệ.

Hãy bàn về thái độ của những người đang dùng công cụ đó. Hàng triệu người trẻ đang cầm smartphone và Facebook, Insta mỗi ngày dường như chưa bao giờ chịu học về an toàn danh tính của bản thân họ trên mạng. Họ phớt lờ các bài tập cơ bản về password, họ tên, danh tính gia đình, số điện thoại, hình selfie hay “cẩn mật” nhất là clip tình ái.

Tôi từng chứng kiến nhiều bạn kinh hãi khi phát hiện ra mình để chế độ auto Sync toàn bộ ảnh riêng tư từ điện thoại lên Facebook, Flickr. Những đoạn phim riêng tư bị phát tán khi quan hệ đổ vỡ, hay đơn giản vì… điện thoại hỏng đem sửa bị post lên mạng. Vậy mà, những bạn trẻ 14 – 15 tuổi vẫn thờ ơ sử dụng điện thoại, làm đủ mọi trò riêng tư, rành rẽ chơi game, selfie, FB như lụa nhưng không hề có một khái niệm nào về sự an toàn của chính bản thân mình.

Trong khi đó, những người chưa kịp trở thành nạn nhân thì lại đang đắc chí vung bao nhiêu comment chửi bới tục tĩu, bất chấp tất cả, xa xả xối vào nạn nhân, cứ như thể mình mà không chửi cái con trong clip sex kia cho tận mạng thì đêm nay phải về thủ dâm mất.

Nếu không muốn chết, bài đầu tiên của bạn cần học là học một thái độ và hành xử với chính an toàn của mình trước cái smartphone và internet. Bạn tưởng tượng đi, mình đang cầm một món đồ chơi hay ho kỳ diệu, thình lình nó hóa thành lựu đạn thì sao. Bạn sẽ làm gì?

Bài học đầu tiên để có thể xuống địa ngục thật nhanh, đó là hãy chửi người lạ thật hay vào, khi chết thể nào cũng đến tầng bị quỷ sứ cắt lưỡi là xong.

Vậy đó!

Khải Đơn