Thứ Sáu, 26 tháng 6, 2015

Được nước, lấn tới

Việc Trung Quốc tiếp tục đưa giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng lãnh hải chồng lấn của Việt Nam, và ngang ngược yêu cầu tàu bè di chuyển trên vùng biển này tránh xa vị trí giàn khoan Hải Dương 981 từ 2km trở lên để đảm bảo an toàn cho hoạt động thăm dò dầu khí của giàn khoan. Lưu ý, theo quy định của luật pháp quốc tế, hành lang an toàn chỉ có 500m.

Nhiều chuyên gia dầu khí cho rằng đây là cái trò mèo vờn chuột của Trung Quốc. Giàn khoan này được kéo đi kéo lại trên biển đông đến vịnh Bengan rồi vịnh Thái lan mỗi lần 2 tháng. Trên thế giới chẳng có giàn khoan nào khoan 1 giếng thăm dò trong 2 tháng được cả, nó là một quá trình từ mở giếng đến kết thúc bảo tồn vỉa, bảo tồn giếng… Cũng không có nước nào thuê khoan phá hoại môi trường của mình kiểu đó cả.

Còn nói theo ngôn ngữ ngoại giao, khu vực mà giàn khoan Hải Dương 981 đang hoạt động chưa có đường ranh giới biển, nên không thể nói giàn khoan này nằm hoàn toàn trong vùng biển của Trung Quốc. Như vậy, trong lúc đàm phán chưa đi đến thỏa thuận, không bên nào được đơn phương hành động. Do vậy, Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương 981 khai thác dầu khí ở vùng biển trên đã vi phạm thông lệ quốc tế và cam kết của hai nước. Nếu muốn tiến hành bất kỳ hoạt động nào, hai bên có thể thỏa thuận đưa ra giải pháp tạm thời có tính thực tế ở vùng chồng lấn.

Nói theo ngôn ngữ dân gian, Trung Quốc đang theo đuổi chiến lược “được nước, lấn tới”. Xuất phát từ năm 1974, khi lần đầu tiên họ chiếm đoạt quần đảo Hoàng Sa (Paracel Islands) cùng với các đảo ở Trường Sa (Spratly Islands). Từ đó đến nay, Trung Quốc đã tiến hành chiếm dần Biển Đông, nơi không chỉ là khu vực quan trọng về địa lý tại Đông Nam Á, mà còn chứa những nguồn tài nguyên dồi dào, đặc biệt là năng lượng. Hành động đánh chiếm Hoàng Sa xảy ra đã 40 năm, Trung Quốc còn đòi cái gọi là “đường chín đoạn” rất phi lý.

Dễ nhận ra, tiến trình công nghiệp hóa làm tăng nhu cầu năng lượng góp phần tăng hành động hiếu chiến của Trung Quốc. Bắc Kinh đang kết hợp đe dọa về vật chất và một dạng trò chơi tâm lý để làm cho các “đối thủ” kiệt sức. Trung Quốc biết rõ không bên tranh chấp nào ở Biển Đông, đặc biệt là Việt Nam và Philippines, có thể sánh kịp tiềm lực quân sự và tài chính của họ, đồng thời không muốn thể hiện rằng Bắc Kinh đang tiến hành một cuộc chiến trâng tráo.

Do vậy, chiến lược của Trung Quốc là chia rẽ ASEAN về mặt chính trị nhưng không gây đối kháng bởi Bắc Kinh rất cần ASEAN vì những lý do kinh tế và ngoại giao bằng cách lôi kéo Hiệp hội này với mọi sáng kiến. Chính sách này có vẻ ở chừng mực nào đó đã có tác dụng khi năm 2012 Hội nghị cấp cao ASEAN tại Phnom Penh đã không thông qua được tuyên bố của Chủ tịch ASEAN. Chắc chắn sự đoàn kết của ASEAN đã bị thách thức nghiêm trọng do các chiến thuật của Trung Quốc.

Vụ tàu Trung Quốc liên tiếp đâm vào tàu Việt Nam trong các vùng lãnh hải Việt Nam, và việc Trung Quốc tự cho phép mình tiến hành các hoạt động thăm dò tại đây là hành động nghiêm trọng.

Hành động tiếp theo có thể lấy cớ bảo vệ lợi ích của mình, Trung Quốc thậm chí sẽ triển khai tàu chiến hải quân ở đó. Trung Quốc hành động như vậy trong khi vẫn tỏ vẻ quan tâm đến việc bắt đầu tiến hành các cuộc thương lượng về một bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Được biết sau hơn một thập niên chần chừ, hiện Bắc Kinh đã đồng ý sẽ tiến hành COC song không ai dám chắc tiến trình này sẽ kéo dài bao lâu. Trước khi bất cứ bộ luật nào được nhất trí, Trung Quốc sẽ tiếp tục chiếm đóng nhiều đảo ở mức có thể sao cho sự chiếm đóng đó trở thành sự việc đã rồi.

Tuy nhiên, những hành động này hoàn toàn bất hợp pháp và đó là lý do tại sao Trung Quốc từ chối đưa vấn đề ra một ủy ban trọng tài quốc tế. Nếu tự tin vào những tuyên bố của mình, Bắc Kinh hãy để một Hội đồng luật pháp quốc tế công bằng xem xét vấn đề.

Vẫn chưa muộn, khi Việt Nam cần mạnh mẽ hơn nữa khi gửi thông điệp tới Bắc Kinh, rằng nếu họ không hành động phù hợp với các nguyên tắc quốc tế thì họ sẽ phải chịu trách nhiệm với bất kỳ hậu quả nào.

Chẳng hạn, Việt Nam ký một hiệp đinh an ninh song phương hoặc cung cấp các căn cứ quân sự (cho nước ngoài), là vì Việt Nam không còn sự lựa chọn. Một loạt hành động chính trị khác sẽ do cá nhân từng nước hoặc tập thể ASEAN đưa ra. Giải pháp đưa vấn đề ra thảo luận tại các cơ chế đa phương khu vực như ARF, EAS… và Liên hợp quốc phải được ASEAN cân nhắc nghiêm túc.

Riêng Việt Nam, theo nhiều ý kiến tham vấn từ các chuyên gia quốc tế, là cần phải tổ chức các hội nghị, tham vấn với các nhà lãnh đạo chính trị, các chuyên gia để tăng sự quan tâm của họ, đồng thời nói rõ thực tế về tranh chấp và huy động sự ủng hộ của tất cả các tầng lớp đối với vấn đề này.

Tuy nhiên trong phiên bế mạc kỳ họp Quốc hội vào chiều ngày 26-06-2015, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đã từ chối ra một Nghị quyết về việc Trung Quốc đang cố tình xâm chiếm biển đảo và tấn công ngư dân Việt Nam. Lý do: Quốc hội thấy chưa cần thiết!.


Nguyễn Gia Định


1 nhận xét: