SGB: Kết quả nghiên cứu, thu thập số liệu cũng như ý kiến các sở ngành, chuyên gia cho thấy tuyến đê này không có khả năng chống lũ hay giảm lưu lượng lũ trong các sông Đồng Nai, Sài Gòn và Vàm Cỏ.
Bên cạnh đó, nếu dự án triển khai sẽ tác động nghiêm trọng đến môi trường, đặc biệt làm suy thoái các rừng ngập mặn Cần Giờ. Dự án còn cản trở việc đi lại của tàu thuyền tại những cảng nước sâu ở Bà Rịa - Vũng Tàu và TP.HCM như Cái Mép - Thị Vải, Hiệp Phước Tân Cảng...
Tuy nhiên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã bất chấp mọi phản biện, mọi "can gián" để lao vào dự án có tổng kinh phí lên đến 66.000 tỉ đồng này...
Ký sự của nhà báo Ngô Nhật Đăng:
Đâu chỉ chuyện con nghêu Gò Công...
Tư Hoàng khoát tay chỉ trước mặt:
- Hồi trước đây là đất nhà tôi, từ thời ông bà. Chỗ này là vườn mãng cầu dài cả cây số tới tuốt đám bần kia kìa.
Chúng tôi đang đứng trên bãi biển, sóng biển ào ạt tung bọt trắng xô thẳng vào bờ. Bên cạnh chúng tôi là một căn nhà kiên cố bị sạt lở, chỉ còn sót lại khu nhà bếp và vệ sinh giơ lên trời tua tủa những cây sắt từng là cốt thép của căn nhà.
Tôi không thể tưởng tượng nơi đây chỉ 10 năm trước còn là một ngôi làng trù phú với vườn cây ăn quả lâu năm.
Tư Hoàng kể:
- Bà con ở đây chạy hết vô trong rồi, ai không có đất thì được xã cấp và hỗ trợ thêm mỗi hộ 5 triệu đồng tiền di dời.
Tư Hoàng cũng đã dời nhà vô sát con lộ liên xã cách bờ biển gần 3km, anh bỏ việc nhà nước (anh học nông nghiệp) khi người vợ mất sớm để lại cho anh đứa con gái vừa 9 tuổi.
Anh làm ruộng, đi biển, nuôi nghêu chăm lo cho con ăn học. Nhờ Trời, đứa con gái anh cũng thương cha, ngoan và học giỏi, anh cười khoe:
- Nó học năm cuối rồi, năm nào cũng được học bổng, lại thi đỗ học bổng đi du học ở Nhật đó anh.
Vùng Tân Thành Gò Công này vốn là một vùng đất được thiên nhiên ưu đãi, nhất là hải sản như tôm cua và đặc biệt là nghêu.
Vùng ven cửa sông với giải cát đen rộng hàng ngàn ha, ít sóng gió là nơi lý tưởng cho nghêu sinh sống.
Nghề nuôi nghêu ở đây có từ những năm cuối của thập kỷ 80, nhưng cái nghề làm đổi đời nhiều người “một vốn 10 lời” hiện chỉ còn trong dĩ vãng.
Những năm gần đây nghêu chết hàng loạt không rõ nguyên nhân làm hầu hết bà con bị phá sản, lâm cảnh nợ nần.
Dòng chảy thay đổi, rừng ngập mặn ven biển bị phá hoại, nước biển mặn lên bất thường… được coi là nguyên nhân chính cho việc hàng loạt những cơ sở nuôi hải sản bị chết liên tục trong nhiều năm nay.
Tư Hoàng nói, thường thì vào mùa chướng nghêu mới chết, nhưng năm nay, sắp đến mùa thu hoạch (tháng 5, tháng 6) mà “nghêu chết trắng cả sân”.
Người dân trong vùng cho biết, hiện tượng sạt lở bắt đầu từ năm 2006, nhất là vào mùa gió Đông Bắc vào tháng 4, tháng 5, sóng biển đập vào lôi rừng mảng rừng với tốc độ chóng mặt rồi đến lượt các khu dân cư đã ổn định nhiều đời.
Nguyên nhân trực tiếp là do nhiều năm liên tục hút cát để làm sân nuôi nghêu, những khu rừng ngập mặn hàng năm lấy phù sa nơi cửa biển, kiên cường bám bộ rễ của mình xuống bùn giờ bị hổng chân không thể chịu đựng được những con sóng lớn, cả trăm ha rừng ngập mặn đang có nguy cơ biến mất.
Việc khai thác quá đáng thiên nhiên phải trả bằng cái giá vô cùng đắt, nhưng mọi hậu quả là người dân hứng chịu, thậm chí họ còn bị coi là thủ phạm cho việc bị mất rừng.
Trong khi sân nghêu lớn nhất vùng là thuộc về một hợp tác xã, cách làm ăn bất chấp hậu quả về môi trường và chèn ép ngư dân đã từng gây ra những cuộc biểu tình quy mô hàng ngàn người.
Một dự án khổng lồ về tuyến đê biển lớn nhất Việt Nam cũng đã được hoàn tất vào cuối năm 2014 dù đã có ý kiến kiên quyết phản đối của TP.HCM từ năm 2012:
“Hơn 66.000 tỉ đồng là tổng kinh phí dự kiến thực hiện dự án đê biển Vũng Tàu - Gò Công và các công trình liên quan. Hiện nghiên cứu về dự án đê biển Vũng Tàu - Gò Công cơ bản đã làm xong.
Nhóm nghiên cứu đang hoàn tất báo cáo chính thức để trình Thủ tướng thông qua một số nội dung” - ông Đào Xuân Học, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, thông tin.
Nghiên cứu trên do Viện Quy hoạch thủy lợi miền Nam, Viện Khoa học thủy lợi miền Nam, Trường ĐH Thủy lợi và ĐH Kiến trúc TP.HCM phối hợp thực hiện theo đề xuất của Bộ NN&PTNT” - Nguồn: Ban quản lý dự án các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn.
Dự án này nhận được nhiều ý kiến phản biện, nhưng cũng đang được lobby để thông qua:
“Nhóm nghiên cứu cho hay Nhà nước chỉ đầu tư khoảng 15%-20% tổng kinh phí, còn lại được thực hiện xã hội hóa theo cơ chế đổi đất lấy tiền.
Ngoài 43.000 ha mặt nước, dự án còn tạo nên một quỹ đất rộng 8.000 ha ở vùng trũng TP.HCM. Nếu tính với giá đất bình quân huyện Nhà Bè là 2 triệu đồng/m2 và giả định chỉ quy hoạch phát triển khoảng 50% diện tích đất nói trên, Nhà nước sẽ thu về 80.000 tỉ đồng” - báo cáo phân tích.
Phải chăng đây là một trong những nguyên nhân mà rừng ngập mặn ở Gò Công đang bị mất đi hàng ngày?
Chúng tôi đi dọc con đê biển đang được thi công từ Tân Thành đến Tân Điền, rải rác trên bề mặt bê tông của con đê mới dài chừng 3km là những gốc cây nằm ngổn ngang dấu tích của một thời đã là rừng.
Các công nhân đang đúc những cục bê tông tự chèn ngay trên mặt đê, một số đang cưa đốn những cây mắm, bần, đước đã khá lớn.
Phía Tân Điền - Vàm Láng rừng vẫn trải dài ra biển có chỗ đến hơn trăm mét và đang phát triển rất tốt. Điều này trái với những thông tin tràn ngập gần đây cho rằng rừng phòng hộ ven biển Gò Công có “nguy cơ bị xóa sổ”.
Phải chăng đây là những bước chuẩn bị ban đầu cho việc phải làm đê biển kiên cố là một lựa chọn duy nhất?
Đã có những giải pháp “mềm” phá sóng, tạo bãi bồi để trồng rừng duy trì hệ sinh thái với kinh phí thấp và thi công nhanh… nhưng nó không được để ý.
Thói ham mê những thứ “vĩ đại” duy ý chí với những công trình lớn đang chịu hậu quả và đằng sau thấp thoáng những “nhóm lợi ích” đang tàn phá đất nước còn hơn họa ngoại xâm.
Tư Hoàng dẫn chúng tôi leo lên một căn chòi dựng bằng cây ngay trên bãi biển, sóng vỗ ì oàm dưới chân, anh nói:
- Bạn tôi đấy, khi xưa đây là một căn nhà tường với vườn cây ăn trái.
Anh chủ nhà vui mừng đón chúng tôi, vợ anh nhanh chóng đặt trước mắt chúng tôi một nồi nghêu luộc và mấy lon bia, đúng tính cách hiếu khách của người Nam Bộ.
Những con nghêu mập, béo vàng nhưng không hiểu sao chúng tôi vẫn thấy đắng chát.
Dưới gầm căn chòi một bầy vịt chắc đã quen với biển đang lặn ngụp đùa trên ngọn sóng…
Tân Thành - Gò Công tháng 4/2015.
Ngô Nhật Đăng
0 nhận xét:
Đăng nhận xét